‘Met gelul red je het hier niet!’

Écht samen
‘Rotterdamser dan de RET, dat bestaat eigenlijk niet. Je redt het hier dus niet met gelul, ze prikken overal doorheen. Het gaat altijd op het scherpst van de snede. En het duurt even voor je ze voor je hebt gewonnen, maar dán doe je het ook écht samen. Dat is zó kicken!’

Wekenlang zeiken, maar paraat als het moet
‘We kunnen hier wekenlang zeiken over één minuutje pauze links of rechts, maar als er dan wat is, gaat alles uit de kast. Een huldiging op de Coolsingel, de marathon, de thuiswedstrijden van Feyenoord, dan staan ze hier in de rij…’

Prince
‘Ik geef je een voorbeeld. Prince kwam optreden op het North Sea Jazz Festival. Maar geen mens wist hoe lang dat optreden zou duren. Soms was hij in drie kwartier klaar, maar soms speelde hij ook gewoon door. Toen hebben we afgesproken dat we tot een uur na het optreden zouden doorrijden, ongeacht of dat om 01.00 uur of 03.00 uur zou zijn. Dat past natuurlijk in geen enkel rooster, maar iedereen deed mee. Dát is de RET!’

Doet het pijn?
‘Ja… Nee… Ja… Nee… Godsamme… Het wisselt per uur. Het is … Het is opeens heel dichtbij. Nog maar zes weken. Maar aan de andere kant ben ik ook niet zo… Ik ben hier twaalf jaar geweest, het is gewoon goed. Ik heb me alleen nooit kunnen voorstellen dat ik 65 zou zijn. Maar ja, het is nu wel zo. Alleen, het is hier zo ongelofelijk leuk om te werken. Dat zal me wel… Dat zal nog wel even afkicken zijn.’

Beetje lol, beetje overleg, beetje borrelen
‘Mijn team, dat zal ik heel erg missen. Echt fijne collega’s, een beetje lol met elkaar, op de spannende momenten ook een beetje kunnen nuanceren en dan weer even met elkaar lachen of een borrel nemen. Dat zal ik missen. Maar er is ook een andere kant hoor. Veel gezeik. Dan moet er weer een regelingetje dit en een regelingetje dat. Overleg met ambtenaren…’

140 tekens een gouden ervaring
‘Ja, ik twitter al zes jaar. Op Tweede Kerstdag begonnen. Mijn collega’s van Voorlichting waren als de dood… “Dan hebben we er geen controle meer op.” Nou, daar werd het voor mij alleen maar leuker door. Ik vind het prachtig! Leerzaam ook. Dat je maximaal 140 tekens hebt, dat is een gouden ervaring.’

Binnen drie minuten belt het AD
‘Ik zit boven de 3.000 volgers. Dus ik kan bijvoorbeeld heel gericht informatie kwijt aan klanten. En die kunnen ook weer direct reageren. En veel intern personeel volgt me via Facebook. Maar het spel met de media vind ik het leukst. Er zijn bepaalde tweets waarvan ik weet: als ik die erop zet, belt binnen drie minuten het AD of RTV Rijnmond.

In de klauwen gesneden
‘Overigens is wel bijzonder om te zien dat persoonlijke berichten veel meer in trek zijn dan hoogdravend nieuws over het openbaar vervoer. Als ik in het weekend bij het koken in m’n klauwen heb gesneden, krijg ik echt honderden reacties. Of iets over m’n kleinkinderen of zo. Blijkbaar hebben we daar met elkaar veel behoefte aan…’

Verijdelde primeurs
‘Nee, grote blunders kan ik me niet herinneren. Wel dat ik hier intern de boel overhoop heb gegooid. Dan had mijn woordvoerder Frouke Albers een goede afspraak gemaakt met een journalist die de volgende dag een primeur zou mogen brengen en dan had ik het ’s avonds al op Twitter gezet haha.’

Oude schoolmeester
‘Dat contact met de media heb ik altijd mooi gevonden. En het was ook nodig, want in het begin had de RET echt een fors imago­probleem. Nee, nooit trainingen gevolgd of zo. Ik ben van huis uit een schoolmeester, van de oude kweekschool en ja, een beetje schoolmeester kan redelijk goed uitleggen…’

Allemaal mensengedoe
‘Dat is sowieso een goede basis geweest hoor, dat meen ik serieus. Als je een goede schoolmeester bent, en je kan groep 8 van de basisschool aan, dan kun je ook de RET leiden of  een ander bedrijf. Het is allemaal mensengedoe. Die zit die te pesten en die wil daar slimmer zijn, wie heeft de grootste…’

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand…
‘Dat ik ijdel ben… Ik snap niet hoe ze daar aan komen haha. Nee hoor, ik ben al blij dat jullie het niet vragen waar m’n dochters bij zijn. Ik vind het gewoon fijn om te horen als iets goed gaat en ik ben heel erg trots op wat we hier bereikt hebben. We zijn het eerste vervoersbedrijf in Nederland dat de tram en de metro laat rijden zonder één euro overheidsgeld. Ja, dan kan ik wel een beetje bescheiden gaan zitten doen, maar dan laat ik liever die trots zien, hoewel ik best wel weet dat er ook mensen zijn die denken: die goednieuwsshow van Peters mag nu wel eens een keer klaar zijn…’

Verhuizen is geen optie!
‘Ik ben geen Rotterdammer; die pretentie mag ik ook niet hebben, vind ik. Maar ik voel mezelf wel vaak zo en ik ben uiteindelijk meer in Rotterdam dan in mijn woonplaats Leiden. Bij mij thuis waren ze er duidelijk over. Geen punt van discussie: we blijven in Leiden! Tja… Mijn vrouw werkte daar, onze drie dochters en zeven kleinkinderen zijn in de buurt. Daar geniet ik ook van.’

Mooier kan niet!
‘Ik ben hier door een headhunter heen gehaald. Vanuit het vervoersbedrijf in Utrecht. Ja, en als in mijn vak Rotterdam aanklopt, hoef je niet lang na te denken. Bus, tram, metro, de hele infrastructuur, alle festiviteiten, alles waar je bij betrokken bent. Mooier kan niet!'

Heerlijk heftig
‘Tegelijkertijd wist ik dat we voor een berenklus stonden. Het imago was slecht, de prestaties waren slecht, de klanttevredenheid was slecht, we reden in oude rommel… Maar op een of andere manier gedij ik daar goed in. Alle ellende die we hebben gehad met de chipkaart. We waren de eerste in Nederland. Hadden het met 30.000 zwartrijders per dag ook heel hard nodig. Daar liepen we 60.000 euro per dag mee mis! Maar ja, dan werkte er iets niet, dan werd de kaart gehackt, weet ik het allemaal. Heftig, maar ook wel heerlijk om op te lossen. Ja toch?’ 

‘Je hebt het wel over overheidsgeld, hè’

Meer inkomsten, minder agressie
‘Je kon bij ons jarenlang zó de metro inlopen. De pakkans was bijna nul. We hebben 100 miljoen euro moeten investeren om die poortjes, die er bij het begin van de metro in de jaren 60 wél waren, weer terug te krijgen, maar het zwartrijden in de metro ligt nu onder de een procent. Dat betekent vijftien miljoen euro meer inkomsten per jaar. En de agressie tegen ons personeel is heel veel minder geworden.’

Verzelfstandiging echt véél beter
‘Die verzelfstandiging van de RET is ook heel belangrijk geweest. Ja, dit is echt veel beter. En van de 3.500 mensen die hier werken, vinden er minstens 3.000 dat ook. Nu! Nee, in het begin zeker niet! In mijn eerste jaar heb ik drie werkonderbrekingen en een formele staking gehad. God, man, dat was echt adrenaline. Ik weet dat nog zo goed ik kwam hier werken. Ik had me natuurlijk voorbereid. De ondernemingsraad en de vakbonden… Het was natuurlijk een linkse stad. De ondernemingsraad, de SP, de PvdA, dat zat allemaal dicht op elkaar hoor.’

Buschauffeurs staken, stad plat
‘Vervoersbedrijven zijn zo’n beetje de laatste vakbondsbolwerken. Hoge organisatiegraad, grote stakingsbereidheid. En veel impact natuurlijk. Kijk, als ambtenaren gaan staken, hebben ze alleen zichzelf ermee, want dan moeten ze bij terugkomst gewoon hun werk inhalen. Maar als buschauffeurs staken, ligt gelijk de hele stad plat!’

Mijn salaris…
‘Dat eerste jaar was dus best pittig hoor. Krantenkoppen met Peters maakt ons bedrijf kapot en weet ik wat allemaal. We willen ambtenaar blijven, we willen dezelfde cao. Daar ging m’n salaris nog eens overheen: hij verdient belachelijk veel! Dat was heftig…’

Man een man, woord een woord
‘Ja, dat salaris. Vorig jaar had ik bijna 300.000 euro. Ik was nog niet eens begonnen of het stond al paginagroot in het Algemeen Dagblad. Maar we hadden het met ons volle verstand afgesproken, het college van B&W en ik, en we wisten dat dat eraan kwam. Ze hebben me ook nooit gevraagd om op die afspraak terug te komen. Ook niet toen de gemeenteraad er, in het debat over de verzelfstandiging van de RET, expliciet om vroeg.’

Makkelijk lullen?
‘Alleen, dan ben je hier en dan ga je met buschauffeurs praten… Die moesten 200 uur per jaar méér productieve uren maken om op gelijke hoogte te komen met de concurrentie. Ja, die zeiden natuurlijk: jij hebt makkelijk lullen, met dat salaris! Daar zijn we toen goed doorheen gekomen en daarna is dat salaris hier in het bedrijf nooit meer een punt van discussie geweest.’

60 miljoen te duur
‘Uiteindelijk heeft een belangrijke rol gespeeld dat op een gegeven moment niemand meer kon ontkennen dat het anders moest. In 2003 had het college de situatie door McKinsey in kaart laten brengen: de RET in vergelijking met wereldwijd vergelijkbare bedrijven. De uitkomst was dat we 60 miljoen euro per jaar te duur waren. Ja, dan ben je uitgepraat hè, ook als vakbond en onder­nemingsraad. En het kostte mijn voorganger de kop…’

Overtuiging!
’10 miljoen werd veroorzaakt door de duurdere gemeente-cao; dat was onvermijdelijk. Maar dan bleef er nog 50 miljoen over. Ik kreeg als opdracht eerst 30 miljoen te bezuinigen en als we daarmee klaar waren, kon ik terugkomen met voorstellen voor de rest. Dat lag binnen het bedrijf natuurlijk moeilijk, maar gaandeweg zagen ze in elk geval wel mijn persoonlijke overtuiging dat het haalbaar was en ontstond er iets van hij roept niet alleen, maar hij komt ook zijn afspraken na.’

Gênant
‘Die eerste 30 miljoen, dat vind ik een beetje gênant om te zeggen, is allemaal op kantoor bezuinigd. 200 fte weg! Netjes via een sociaal plan natuurlijk. En als ik heel eerlijk ben, heeft niemand er wat van gemerkt.  Later hebben we ook die andere 20 miljoen gerealiseerd en inmiddels ontvangen we 100 miljoen euro minder subsidie dan in 2004.’

Dodelijke mix
‘Eigenlijk is het om je dood te schamen. De RET was een mix van overheidsbedrijf, monopolist, geen concurrentie, vakbondsgestuurd, geen dreiging van buitenaf. Dat is een dodelijk mix. En dat is geen verwijt, aan niemand. Nou ja, niet individueel… Je hebt het wel over overheidsgeld hè.’

Investeren!
‘Die eerste 30 miljoen moest rechtstreeks naar het Rijk. Maar wat we daarna bezuinigden, konden we investeren in het bedrijf. Dat was kicken hoor. En ik stond ook anders bij onze chauffeurs en bestuurders: nieuwe metro’s, nieuwe trams! We hebben nu de modernste vloot van heel Europa! En mooie stations!’

Eigen gras is groener
‘En die gemeente-cao, waar toen zo voor werd gevochten, daar wil ook niemand meer naar terug. De gemeente heeft jarenlang de nullijn moeten hanteren, maar wij konden wel inflatiecorrectie geven. We betalen nu ruim tien procent meer dan als ze nog bij de gemeente hadden gezeten. 83 procent van onze mensen geeft aan er tevreden mee te zijn. Die jongens en meisjes zijn niet gek hè, die horen ook op verjaardagen hoe het bij andere bazen is, onder andere omstandigheden met veel minder zekerheid. Dus die hadden op een gegeven moment ook wel in de gaten van nou, zo slecht hebben we het niet.

De schaduwzijde…
‘Dat neemt natuurlijk niet weg dat ik het allemaal liever in zes jaar had bereikt. Twaalf jaar is wel lang hoor. Daar moet ik ook voor in de spiegel kijken! En ik zie nog bijna dagelijks dingen waarvan ik denk: jezus, waarom gaat dat nou fout? Dat ambtelijke zit op sommige plekken nog wel diep in de procedures. Dat heb ik er niet helemaal uitgekregen.’

Rechten en plichten
‘Bij de RET wordt goed voor je gezorgd. Daar sta ik helemaal achter. Maar we hebben ook iemand gehad die steeds verzuimde omdat er thuis iets niet in orde was. Toen hebben we na een paar keer gevraagd of zijn vrouw dat ook niets eens kon opvangen. Waarop die man zegt: “Ja, maar die heeft een baan!” Daar kan ik dan ook de humor wel weer van inzien, maar we hebben rechten en plichten meer in evenwicht gebracht.’

Langjarige zekerheid
‘Voor metro, tram en infrastructuur hadden we al langjarige zekerheid. Tot 2026! En op 17 mei jongstleden heeft de Metropoolregio besloten de concessie voor de bus, die nog tot en met 2019 liep, met vijftien jaar te verlengen. Dat laatste betekent werk voor 700 man hoor! In welk bedrijf kan je nou nog zeggen dat je tot 2034 zeker bent van je werk? Het was echt heel gaaf dat dat nog lukte vóór mijn vertrek. Ja, gaaf, dat is inderdaad wel een understatement. Voldoening past misschien beter, in de letterlijke betekenis van dat woord.’

Grote veranderingen
‘Het wensenpatroon van de klanten is zo gigantisch aan het veranderen. Dus het openbaar vervoer verandert mee. Ik ben ervan overtuigd dat light rail metro daarin een belangrijke rol gaat spelen. Dat zie je nu al aan het succes van randstadrail. Dat voldoet aan alles wat grootstedelijk openbaar vervoer nodig heeft. Het ziet er goed uit, het is schoon, het is trendy, het rijdt met hoge frequenties. Dan stappen heren met hun aktetasje en de dames in hun mantelpakje er ook in.’

Laat de toekomst maar komen!
‘Een bus van twaalf meter lang die op vaste tijden een rondje rijdt, dat concept gaat op grote delen van de dag verdwijnen. On demand is de toekomst. Concepten tussen de lange wachttijden voor de bus en de te dure taxiritten in. Daar gaan we ons nadrukkelijk in profileren. Wij zijn niet de bus, de tram en de metro; wij zijn mobiliteit! Ik denk dat er oplossingen ontstaan die we nu nog niet eens kennen. Laat de toekomst maar komen. De RET is er klaar voor!’

TEKST: JAN DIRK STOUTEN/ FRANK VIJG
FOTOGRAFIE: FERDY COLLEWIJN