GIJP LIVE!: backstage sfeerverslag van Marco Hendriks

17:53u
(nog 127 minuten)

Ik ben te laat. 

Al snelwandelend heb ik vanaf de Erasmusbrug een prachtig zicht op het Nieuwe Luxor Theater. De muziek van Bruce Springsteen schalt door mijn oortjes. My Hometown. Veelzeggend zoiets. Maar het is alom bekend: hij die in toeval gelooft, heeft boter op zijn hoofd. 

17:59u
(nog 121 minuten)

Wim Jansen ontvangt me op het parkeerdek van het Nieuwe Luxor. Ik volg hem in de wirwar van gangen en trappen van het theater. In het restaurant word ik welkom geheten door overige medewerkers van EMboost en van het Nieuwe Luxor. Mijn maag danst de horlepiep als ik voor de tweede keer in mijn leven de hand mag drukken van Feyenoordlegende Wim Jansen Sr.
Het leven is net echt. 

18:02u
(nog 118 minuten)

Aan tafel zit ik naast Jan Dirk Stouten die als een haas zijn bord nasi naar binnen werkt. Op de tamelijk obligate vraag of hij nerveus is, antwoordt hij:

‘Nee. Eerder gezonde wedstrijdspanning. René is René. Er valt nauwelijks iets voor te bereiden. Tijdens de eerste show in juni met René heb ik het draaiboek ten overstaan van het publiek letterlijk verscheurd. Na afloop gingen we nog een borreltje drinken in de kroeg met René en wat vrienden van hem. Willibrord Frequin complimenteerde me voor het feit dat ik op een bepaald moment in het gesprek een stap naar achteren deed. Ik stelde me dienstbaar op. Had hij niet gekund, zei hij. Vond ik een mooi compliment. En het is bovendien de zevende keer dat we dit mógen doen, dus we hebben ervaring opgedaan, al blijven we waakzaam voor de automatische piloot.’  

Het woord mogen blijft in mijn hoofd hangen als de nasikorrel aan de mondhoek van Jan Dirk. Ik ben nerveuzer dan hij. Zou hij het merken?

18:07u
(nog 113 minuten)

Zestienhonderd man. Stampvol theater. Tot de laatste stoel uitverkocht. Zowel Wim Jr. als Jan Dirk spreken vol trots over dit zevende huzarenstukje dat zij eigenhandig tot stand brachten. Wim hierover:

‘We blijven Rotterdams bescheiden, maar ook van de mensen van het Nieuwe Luxor hebben we begrepen dat dit toch echt uniek is. Door de sport naar het toneel te brengen, blijken we onbewust een nieuwe soort publiek naar het theater te hebben geleid. Sportpubliek.’
‘Dat getuigt van moed, kundigheid en daadkracht. En het blijven uiteindelijk tweeëndertighonderd ogen die naar jóu kijken Jan Dirk. Met alle respect bedoeld, maar hóe gaat een gewone jongen van Zuid met dat gegeven om?’

‘Je vraag emotioneert me. Ik ben intens dankbaar dat ik dit mág doen. Dit is, naast Carré, het grootste en meest aansprekende theater van Nederland. Sleutelwoord is vertrouwen. Ik vertrouw de hoofdgasten én de mensen van EMboost volledig. Ik hoef de avond alleen maar aaneen te praten. Ik leg de verbinding tussen de bühne en de zaal. Op zijn Rotterdams ja. Dus met humor en met de beide beentjes op de vloer.’

18:42u
(nog 78 minuten)

Het is echt waar. Ik sta op het podium van het Nieuwe Luxor Theater. Nu. Hier. 

‘Ga effe op de bank zitten. Hier zit René dadelijk’, zegt Jan Dirk op het moment dat ik met volle bewustzijn ín de spotlights staar. Ik kijk naar de 1.600 rode stoelen. Als ik met mijn ogen knipper dansen vrolijke zwarte vlekjes van de spotlights op mijn netvlies.

Al is de zaal nog leeg, toch voel ik de adrenaline door mijn aderen pompen en omdat ik de kunst van de verbeelding versta, waan ik me voor een moment René van der Gijp. Ik heb mijn rechterbeen losjes op de bank gelegd, mijn bril met het zwarte montuur glijdt flauwtjes van mijn neus en ik draag moccasins zonder sokken. Ik noem Jan Dirk pik, sla hem op zijn dijen en ik lach enkele octaven hoger dan ik normaliter doe. Bovendien gebruik ik te pas en te onpas verkleinwoorden en noem ik Arnoldje Bruggink en Jantje van Halst de kneusjes van de vaderlandse teevee, omdat ze zichzelf veel te serieus nemen.

‘Goedenavond dames en heren, wat fijn dat u er bent.’

Jan Dirk oefent voor een nog lege zaal. De realiteit kruipt steeds meer richting de verbeelding. En vice versa. 

Met zo’n stem als die van Jan Dirk zou ik een politieke partij beginnen. Ik voel de behoefte om hem of Wim ergens vanavond ouwe reus te noemen.

19:01u
(nog 59 minuten)

Ik zit met Wim in de Maasfoyer. De gasten druppelen een voor een binnen. Wim heeft het plastic mapje met het draaiboek en de gastenlijsten in zijn rechterhand opgerold. We drinken koffie aan een hoge statafel:

‘We verkopen drie zakelijke arrangementen. Bij het eerste arrangement krijgen de gasten een kopje koffie of thee voorafgaand aan de show en een borrel en een snack na de show. Het tweede arrangement omvat een driegangendiner in een restaurant hier in de buurt van het Nieuwe Luxor: echt ideaal voor onze gasten die wat eerder willen komen om de files te vermijden. Het derde arrangement betreft een luxediner en een meet & greet achteraf met de hoofdgasten van de show. Deze afterparty wordt in de Rijnfoyer gehouden: die ruimte geeft de gasten een spectaculair uitzicht op de Erasmusbrug, de Nieuwe Maas en op de skyline van Rotterdam.’

Mitchell Stegers van EMboost begroet me. Hij overhandigt me het kaartje voor de voorstelling van vanavond en doet me een rood polsbandje om: 

‘Voor de afterparty in de Rijnfoyer’, zegt hij erbij.

‘Kom Mar’, zegt Wim die niet zonder risico van zijn hoge kruk springt.

Ik volg Wim in zijn gang naar het toneel. Onderweg druk ik de hand van Mario Been. Voor de zoveelste keer spreken Mario en ik af af te spreken. Wim glimlacht.

‘Mooi man… afspreken met Mariootje!’, zegt Wim, ‘…hahaha hoor je het…?’

‘Wat?’

‘Dat ik al een beetje begin te lullen als Gijp hahaha…’

Het lijkt me nog te prematuur om Wim nu op zijn rug te slaan en hem ouwe reus te noemen.

19:12u
(nog 48 minuten)
‘René is zó relaxed’, antwoordt Wim op mijn vraag naar de ware aard van de voetbalanalist annex entertainer annex verhalenverteller annex levenskunstenaar, ‘zo vroeg hij me hoeveel mensjes in het Nieuwe Luxor paste, toen Jan Dirk en ik hem over onze theaterplannen vertelde. “Nou dan dóen we dat toch gewoon. Lachen man.” Zo gaat dat met René. Die maakt zich echt nérregens druk om.’

Ik krijg levensles. Indirect weliswaar, want de professor in de relativeringsleer is nog altijd niet aanwezig. 

‘René is René. Die komt als ie komt. Ongekend.’

19:26u
(nog 34 minuten)
Ik spreek Wims zus Petra Jansen. We staan bij de provisionele bar op het podium. 

‘Mitchell zei me zojuist dat zo’n avond eigenlijk niet als werk voelt. Hoe zie jij dat Petra?’

‘Mee eens. Moet je nou eens kijken. Dit is toch een voorrecht? Bij de allereerste theatershow voelden we natuurlijk meer spanning dan nu ja. Wij van EMboost weten precies wat er van ons verlangd wordt… dus hoe, wanneer en waar we de hoofdgasten ontvangen. Andere medewerkers begeleiden ondertussen de gasten die met relaties hier in de omgeving van het theater hebben gedineerd. Het is één geoliede machine. Een feestje dat wij mógen organiseren. Wij regelen alles in nauwe samenwerking met de mensen van het Nieuwe Luxor. En bovendien moeten we natuurlijk alles faciliteren voor Jan Dirk. Hij moet zich uitsluitend concentreren op de theateravond. Daarop moet hij blind kunnen vertrouwen.’

Mijn hemel, Jan Dirk! Wat moet er door hém heengaan op dit moment. Heeft hij de nasikorrel van zijn mond geveegd?

Ik voel een plas. 

19:33u
(nog 27 minuten)

‘Wim Kieft is er nog niet! Hij appte net. File!’

‘Waar zit ie precies?’

‘Bij de brug.’

‘Welke brug?’

‘Dat zei ie niet.’

‘Wim is duidelijk geen Rotterdammer.’

Die laatste was van mij.

19:40u
(nog 20 minuten)

‘René is binnen jongens!’, meldt iemand.

En verdomd. Daar staat ie ineens voor me. Hij is echter dan op TV. Kleiner ook.

19:41u
(nog 19 minuten)

‘De lat ligt hoog, maar de drempel laag.’

Dat zei Wim zo-even. In acht woorden vatte hij deze exercitie samen. 

‘Kim vraagt of de zaal open kan, Wim?’, vraagt Petra.

19:43u
(nog 17 minuten)
Vanaf nu kan ik geen vragen meer stellen. Naarmate de minuten verstrekken gaan de koppies backstage strakker staan.

Petra houdt contact met haar collega Kim Bassa die de gasten bij de ingang van het theater ontvangt. Wim appt af en aan. De geluidsman van het Nieuwe Luxor laat zich niet gek maken. Petra wijst naar de bank waarin ik mij zo-even nog René waande en waar over een goed kwartier het echte interview zal plaatsvinden:

‘Die bank hebben we vanochtend nog hoogstpersoonlijk vervoerd vanuit het Oude Luxor. Alles moet kloppen. Tot in het detail. Heerlijk…. Is het barmeisje er trouwens al?’

19:46u
(nog 14 minuten)
‘Michel van Egmond is binnen’, zegt Wim. Hij is opgelucht. ‘Nu Hansie nog. En Wim Kieft. Met wie ik steeds app en bel? Met de collega’s die in de VIP-ruimtes de gasten ontvangen.’

Ik heb het moment van ‘zaal open’ gemist, maar ik hoor het publiek nu toch echt binnenstromen. Geroezemoes. Gelach. Bezoekers die hun plaats zoeken. Op de achtergrond klinkt zweetvoeterige liftmuziek. Jammer dat er niet voor een vette jazz van Sonny Rollins is gekozen.

‘Hey Wim!’

Een breeduit grijnzende Wim Kieft omhelst René van der Gijp.

Hans Kraay Jr. vraagt mij waar de WC is.

‘Door die deur daar Hans’, antwoord ik. Ik hoorde het Petra toevallig net zeggen tegen Wim Kieft. Plotseling voel ik me incrowd. Ten onrechte uiteraard, maar dat doet de verbeelding met een gediplomeerd boerenlul van Zuid. 

19:53u
(nog 7 minuten)

Ik sta op een tiental meters van Wim Kieft, Michel van Egmond, Hans Kraay Jr. en René van der Gijp. Er worden microfoontjes aangebracht. 

‘Ik ben wel wat meer gewend’, vertrouwde de geluidsman van het Nieuwe Luxor me net nog toe, ‘wat denk je van musicals. Moeten 40 à 50 van die grappenmakers een microfoontje. Daar word ik niet warm of koud van.’

Ik houd van Rotterdam. En van zijn dwarse bewoners. En van hun droge accent. En ik moet weer een plas.

19:55u
(nog 5 minuten)
Ik kijk naar de coulissen die, in het donker, een rommelige en tamelijk troosteloze indruk geven. Achter de toneelschermen is de fantasie overduidelijk met verlof. Mijn ogen glijden over een rode banner van het theater, de finishdoek van de theatervoorstelling van De Marathon, enkele kartonnen reigers en een dito kunststof ooievaar op een stok waartegen een meelijwekkend Canadees vlaggetje leunt.

‘Nee dát was Johan hahaha!’, hoor ik Van der Gijp roepen. Er wordt gelachen. De zaal zit nu mudje vol. Het contrast tussen de verwachtingsvolle zaal en de haast rustieke sfeer backstage kon niet groter zijn. 

Rechts van het podium ijsbeert Jan Dirk. Hij maakt achtjes als Joan Haanappel in haar beste dagen. 

‘Doet ie altijd’, vertrouwt Petra me met een knipoog toe. Ze fluistert, alsof Jan Dirk ons kan horen.

19:58u
(nog 2 minuten)

‘René en Jan Dirk blijven hier. Die openen de show. Jij gaat dadelijk met Hans, Wim en Michel mee, jullie zitten op rij 11. Halverwege de show voegen zij zich bij René en Jan Dirk op het podium.’

De zenuwen gieren door mijn strot, al is mijn nervositeit gestoeld op het feitelijke niets: het is nochtans de suggestie van het toneel en de wetenschap dat ik één doek verwijderd ben van 1.600 verwachtingsvolle hoofden. Precies dat gegeven moet de druk zijn die Jan Dirk momenteel zal voelen. Ik volg de prominenten. Bij het passeren omhels ik Jan Dirk waarbij wij onze borstbenen op elkaar drukken.

‘Succes man!’

Mijn inlevingsvermogen wint het keer op keer van mijn relativeringsmechanisme. Ik moet serieus bij Gijp in de leer.

19:59u
(nog 1 minuut)

We lopen de verlichte zaal in. Mensen draaien zich om en maken foto’s van Hans, Wim Kieft en Michel. Ik zoek mijn plaatsje naast de geluidsman van het Nieuwe Luxor. Ik voel me als een uit de kluiten gewassen ballenjongen die met de grote mannen het veld mag oplopen. 

20:00u
(het uur U)

Dovend licht.

Zwellend applaus. 

Daar verschijnt Jan Dirk. Zijn ijsberende achtjes áchter het gordijn mondden uit in deze ferme pas vóór het gordijn. Zijn haar zit netjes. Zijn pak zit goed. Hij heeft niets aan het toeval overgelaten, met dien verstande dat hoofdgast René van der Gijp het vleesgeworden en levend bewijs van toeval ís.

‘Goedenavond dames en heren, wat fijn dat u er bent.’

Hij kondigt Gijp aan en spreekt met de dictie van een voetbaltrainer die vol overtuiging de komst van een superspits bekend maakt:

‘Dames en heren geeft u hem een warm applaus…. Onze hoofdgast van vanavond…. RE-NÉ VAN DER GIJP!’

22:58u
(55 minuten na de show)
Ik zit in de metro. Door de oortjes van mijn iPhone speelt Sonny Rollins de soundtrack van de grote stad. De neonlichten van avondlijk Rotterdam schieten door het metroraam aan me voorbij. De metro is een metro die ik momenteel echter als achtbaan ervaar. Het kan allemaal gebeuren als de fantasie de vrije loop krijgt: dan lopen fictie en non-fictie harmonieus door elkaar heen, analoog aan de anekdotes van Gijp vanavond op het podium. Ik lachte bij wijlen zó onbetamelijk hard dat de binnenkant van mijn brilglazen besloegen. Nu, in de metro, onderga ik de napret met een grote glimlach. Ik heb een stukje van Gijp! meegenomen en zoals iedere theaterbezoeker weet ik dat ik dat gevoel zo lang mogelijk moet koesteren. 

Het is uiteindelijk geen goal van Messi, noch een gedicht van Ilja Leonard Pfeijffer, noch een compositie van Sonny Rollins die de wereld van de ondergang zal behoeden. Het is de lach van René van der Gijp.

Wim en Jan Dirk regisseerden én orkestreerden dit onvergetelijke avondje theater waar de verbeelding en de realiteit een potje armpje-druk speelden met het publiek als de grote winnaar.

De volgende halte is Oss waar Wims EMboost en Jan Dirk dinsdagavond 3 december Theater De Lievekamp zullen aandoen. Uiteraard is GIJP erbij. Live. In hoofdletters. Met een uitroepteken!

Ik kan niet wachten.

TEKST: MARCO HENDRIKS
FOTO’S: VINCENT VAN DORDRECHT