Expert aan het woord – Yvonne Sørense: MeToo op de werkvloer?

Wanneer is een tik op de bil door een collega of een opmerking over een decolleté acceptabel en wanneer niet? Het lijkt erop dat op de werkvloer steeds minder acceptabel is. Rechters houden rekening met de MeToo-discussie.

Een duidelijke lijn is in de rechtspraak nog ver te zoeken. Welke norm er geldt op de werkvloer, is vaak onduidelijk en sterk afhankelijk van de situatie.

Zo ontbond de rechtbank Amsterdam in december 2019 de arbeidsovereenkomst van een financieel manager (53 jaar). Een werkneemster trof seksueel getinte foto’s aan op de server: naaktselfies van de manager en naaktfoto’s van onbekende vrouwen. De werkgever verzocht uiteindelijk om ontbinding van de arbeidsovereenkomst zonder toekenning van een vergoeding. De werknemer zei dat hij nu eenmaal een luidruchtig man was die van platte grappen hield.                                                                                           

De kantonrechter oordeelde dat sprake was van verwijtbaar handelen door de werknemer, maar dat geen sprake was van een MeToo-achtige situatie. De kantonrechter ontbond de arbeidsovereenkomst onder toekenning van de transitievergoeding van 17.500 euro.

Een andere werknemer werd op staande voet ontslagen doordat hij bij de kerstborrel vrouwelijke collega’s lastigviel en kwetsende opmerkingen maakte onder invloed van alcohol. Een vrouwelijke collega werd tegen haar zin herhaaldelijk betast aan haar billen. De werknemer was daarmee doorgegaan nadat de vrouw had gevraagd om onmiddellijk te stoppen.

De werknemer vorderde wedertewerkstelling. De kantonrechter oordeelde dat het ontslag op staande voet onterecht was. De werknemer werkte al bijna 40 jaar bij de werkgever. Gezien zijn leeftijd (58 jaar), de voor hem verstrekkende financiële gevolgen, en omdat er sprake was een eenmalig incident (op een kerstborrel) en de werknemer direct spijt had betuigd en persoonlijke excuses had gemaakt, werd het ontslag vernietigd en het voorwaardelijk ontbindingsverzoek van de werkgever afgewezen.

Vervolgens oordeelde de rechtbank Den Haag in maart 2018 dat er geen redelijke grond was voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst van een fractielid van GroenLinks dat een stagiaire tegen haar zin in had gezoend en betast na een fractiediner. Aangezien aan het fractielid een officiële waarschuwing was gegeven voor het overschrijdende gedrag, was hem hiermee een tweede kans geboden. Daarmee was de situatie afgedaan. Eén overtreding kan niet tweemaal worden bestraft (waarschuwing én ontslag). De arbeidsovereenkomst werd wel ontbonden wegens een verstoorde arbeidsverhouding.

De rechtbank Amsterdam oordeelde in 2019 dat het maken van seksueel getinte opmerkingen en ongewenste fysieke aanrakingen van een werknemer het ontslag op staande voet niet rechtvaardigden, doordat een ongedwongen sfeer en losse omgangsvormen tussen personeel in een jong en creatief bedrijf niet ongebruikelijk zijn. Deze werknemer kreeg een billijke vergoeding.

Rechters laten dus de gebruikelijke omgangsvormen binnen het bedrijf en de aanwezigheid van verschillende andere collega’s bij het incident meewegen bij de beoordeling. Een duidelijk beleid van de werkgever omtrent seksuele intimidatie en naleving daarvan voorkomt onduidelijkheid bij onverhoopte incidenten.