‘Rouwen is verdomd hard werken’

In geen branche is reclame maken zo lastig als in de uitvaartwereld. Bedenk maar eens een pakkende slogan zonder dat je iemand kwetst of voorbijgaat aan het doel: het bespreekbaar maken van de dood. Want als we één gespreksonderwerp het liefst mijden, dan is het de eigen uitvaart, weet Martin van der Spek van de gelijknamige uitvaartonderneming. Als geen ander. 

Uitstelgedrag

‘Als mama er al over durft te beginnen, dan wordt het gelijk weggewuifd want ze is toch niet van plan nu al te sterven? Doe effe normaal, ma. Daar gaan we het nu niet over hebben. Dit soort gesprekken stellen we alsmaar uit’, constateert Martin van der Spek, die samen met zijn twee jongere broers de directie van Van der Spek Uitvaart vormt. 

Dat wil je toch niet?

Met de nieuwe campagne #alsdedood toont Van der Spek Uitvaart lef. Het gerespecteerde familiebedrijf laat zien juist niet bang te zijn dit onderwerp publiekelijk aan te snijden. ‘Heel oud worden, dat is helaas niet iedereen gegeven. Als er bij leven nooit over de dood is gesproken en er is geen wilsverklaring opgesteld, dan is het voor de nabestaanden gissen naar het gewenste afscheid. Een begrafenis of crematie moet binnen zes werkdagen plaatshebben. Dat wil je een ander toch niet aandoen, dat hij of zij, intens verdrietig, in zo’n korte periode moet bedenken hoe jij het gewild zou hebben?’

Net iets meer cachet

Zelf is Van der Spek als de dood dat zijn as boven de Arena wordt uitgestrooid. De knipoog in dit statement zal niemand ontgaan. ‘Die angst hebben de meeste Rotterdammers. Heel eerlijk, ik moet zelf ook nog een keer goed voor een wilsverklaring gaan zitten. Het is als een schoenmaker die op kapotte schoenen loopt. Maar mijn vrouw weet dat ik begraven wil worden, dat is thuis besproken. Ik vind dat een begrafenis net iets meer cachet heeft dan een crematie. Daarmee behoor ik tot de minderheid. Driekwart van de Nederlanders kiest voor crematie. Wist je dat je tegenwoordig een urn kunt laten begraven? Als mama gecremeerd wil worden, en papa begraven, kun je hen op deze manier na het aardse leven weer samenbrengen.’ 

Geen zin om dood te gaan

Van der Spek is niet als de dood voor de dood. ‘Maar ik heb er nog geen zin in. Ik ben vooral bang voor het verdriet bij de nabestaanden. Dat wil ik ze niet aandoen. Rouwen is een werkwoord. Ik kan je vertellen dat rouwen verdomd hard werken is. Bekenden duiken in de supermarkt voor je weg omdat ze geen zin hebben in een confrontatie met jouw verdriet. Dat doet zo’n pijn. Dat tijd alle wonden heelt, dat is achteraf bekeken.’

Nazorg

Als vooraanstaande uitvaartonderneming biedt Van der Spek professionele nazorg. ‘Dat doen we in eerste instantie digitaal, in online boekvorm. We hebben nazorgspecialisten in dienst waarop altijd een beroep gedaan mag worden. Deze hulp duwen we nabestaanden echter niet door de strot. Ieder verwerkt het verlies op zijn of haar manier. Pas als iemand, overmand door verdriet, het bed niet meer uitkomt, schieten wij uit onszelf te hulp.’

Krankzinnig

Diezelfde nazorg is er voor de eigen medewerkers. ‘Veel uitvaartadviseurs hebben in coronatijd een knauw gekregen. Ze moesten ineens op een ander niveau acteren. Als een soort boa’s. Het was krankzinnig, niet uit te leggen. Een voorbeeldje uit de praktijk: een weduwe zat samen met haar zoon en dochter en hun partners in dezelfde volgauto. Eenmaal aangekomen bij het crematorium stonden hun stoelen op de voorste rij anderhalve meter van elkaar verwijderd. Ik zag het gelukkig eerder dan zij. Ik zette hun stoelen snel tegen elkaar. Kreeg ik als uitvaartadviseur toch de wind van voren van het crematoriumpersoneel. Dat deze mensen in dezelfde bubbel zaten, dat deed er niet toe. Regels zijn regels. En dus moesten ze afstand van elkaar houden. Zaten ze daar met gestrekte armen, in een uiterste poging elkaar te troosten. Uitgerekend op het moment dat de behoefte aan geborgenheid het grootst is. Zó schrijnend…’

Medeleven, geen medelijden

Een uitvaartadviseur hoeft zijn of haar tranen niet altijd te bedekken van Van der Spek. ‘Je mag als professional meeleven. Als medeleven medelijden wordt, kun je dit werk niet meer naar behoren doen. Daar trekken wij de grens.’

Een crematie met drie stukken muziek, dat kan elke uitvaartorganisatie, stelt Van der Spek. ‘Onze kracht is dat wij jouw uitvaart kunnen regelen zoals jij het wilt. Hospitality zit diep in onze genen. In een luchtballon in plaats van een rouwauto? Wij zorgen ervoor! Hapjes van een sterrenchef na de plechtigheid? Doen we! Daarom vinden wij het zo belangrijk dat ieders laatste wens bekend is. Dan kunnen wij deze vervullen.’