KVK: Omslag in ondernemerschap 

In 2023 waren er ruim 276.000 startende ondernemingen. Dat waren er 2 procent meer dan in het jaar ervoor. Het aantal ondernemingen dat stopte, nam veel forser toe: met bijna 147.500 waren het er 8 procent meer dan in 2022. De Kamer van Koophandel signaleert in zijn KVK Jaarrapport Bedrijvendynamiek 2023 een ‘omslagjaar in ondernemerschap’.

Per saldo steeg stijgt het aantal in het Handelsregister ingeschreven ondernemingen nog wel, met 5 procent. Op 1 januari 2024 waren het er 2.522.782, een jaar eerder 2.395.231. Volgens de KVK valt op dat het aandeel zzp’ers toeneemt: Dat was inmiddels gegroeid naar 68,1 procent op 1 januari 2024.

Op de website van de Kamer van Koophandel zegt Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan de Tilburg School of Economics and Management: ‘Het aantal bedrijven blijft toenemen, maar de groei vlakt wel duidelijk af. Met name de stijging van het aantal stoppers is opvallend. Al met al zijn dit duidelijke signalen van een afkoelende economie.’

Meer faillissementen

Het aantal faillissementen nam in 2023 sterk toe. In 2022 waren er ongeveer 2.000 faillissementen, afgelopen jaar ruim 3.300, een toename van 64 procent.  Deze toename is beduidend sterker dan die in 2022 (21 procent). De stijging was het grootst in de detailhandel (+159 procent), cultuur, sport en recreatie (+114 procent) en horeca (+101 procent). Anderzijds waren er in de sector detailhandel ook veel starters.

‘Het aantal faillissementen keert terug tot het niveau van voor de coronaperiode’, signaleert Knoben. ‘De noodzaak om coronasteun en uitgestelde belastingen terug te betalen doet steeds meer bedrijven de das om. Deze groei aan faillissementen, met name in de door corona hard geraakte sectoren, wordt eigenlijk al een tijd verwacht.’

Schijnzelfstandigen

De gezondheidszorg laat de grootste daling van het percentage starters zien: -17 procent. Tegelijkertijd is in die sector ook de sterkste toename van het percentage stoppers. Dat waren er 21 procent meer dan in 2022. 

‘Deze ontwikkelingen in de zorg zouden gerelateerd kunnen zijn aan de groeiende aandacht voor de negatieve effecten van (schijn)zelfstandigen in de zorg’, zegt Knoben hierover. ‘Kabinet en brancheorganisaties hebben concrete afspraken gemaakt om de inhuur van zzp’ers in de zorg te beteugelen. Het zou logisch zijn als daardoor het aantal starters afneemt en er de nodige zzp’ers stoppen.’

Meer stoppers in horeca

Dat de horeca het niet gemakkelijk heeft, blijkt opnieuw uit het Jaarrapport Bedrijvendynamiek 2023. Het aantal stoppers steeg met 15 procent en de sector kampt met een hoger dan gemiddeld aantal faillissementen.

Knoben: ‘Bedrijven in de horeca hebben het lastig. De concurrentie is groot, niet alleen met andere horecabedrijven maar ook van bezorgdiensten en supermarkten. Daardoor is het vaak lastig om de prijzen te verhogen terwijl de kosten zoals huren, salarissen en energie, wel oplopen. De marges staan daardoor onder druk en dus vallen er relatief veel bedrijven uit.’

(foto Mongkol/AdobeStock)