KPMG: ‘Hervormingen essentieel om stuwmeer uitgestelde ziekenhuiszorg op te lossen’
KPMG - Rotterdam
Nu de coronacrisis langzaam luwt, moet de aandacht heel snel worden verlegd naar het oplossen van de uitgestelde ziekenhuiszorg. Als gevolg van een ruim jaar Covid-19 pandemie is een stuwmeer aan uitgestelde zorg ontstaan en dreigt voor een groot aantal Nederlanders aanzienlijke gezondheidsschade. Uit de Healthcheck Ziekenhuizen 2021 van KPMG blijkt dat veel mensen bijvoorbeeld wachten op een staaroperatie, zegt Arno de Vries van KPMG Health. De Vries: ‘Als zijn niet snel worden geholpen, dan resulteert het langer uitstellen is serieuze gezondheidsschade. Om de ‘herstart’ van de reguliere ziekenhuiszorg mogelijk te maken is echter een aantal essentiële stappen noodzakelijk.’
Goed werkende digitale zorg initiatieven snel opschalen
Van groot belang is het overbruggen van de kloof naar digitale zorg zegt David Ikkersheim partner bij KPMG Health. Ikkersheim: 'Innovatie in de ziekenhuiszorg nu vooral voorbehouden is aan enthousiastelingen en visionairs. Om de zorg op niveau, toegankelijk en betaalbaar te houden moeten we de huidige kloof naar opschaling van (digitale) innovaties overbruggen. Het zorglandschap en de spelers binnen dat landschap veranderen bovendien. Innovatieve leveringsmodellen en verdienmodellen zullen nodig zijn voor toekomstbestendige zorg. Een eerste stap in de transformatie is gezet door de ambitie die is uitgesproken om zorg meer thuis te leveren en de patiënt meer centraal te stellen in strategie. Daarnaast zullen er meer gedifferentieerde profielen ontstaan omdat ziekenhuizen keuzes moeten maken en keuzes in toenemende mate worden afgedwongen.'
Maak hybride zorgmodellen de nieuwe norm
Steeds meer patiënten staan volgens Arno de Vries van KPMG Health open voor digitale zorg. De Vries: 'Daarnaast zijn aantoonbare voordelen van digitalisering voor de patiënt én het eigen werk in het ziekenhuis nodig om acceptatie bij medewerkers te vergroten. Van belang is bovendien dat begonnen wordt bij het veranderen van de manier waarop zorg geleverd wordt, vanuit het zorgketenperspectief. Vervolgens kan bepaald worden hoe technologie de zorg op een schaalbare manier kan ondersteunen. En niet onbelangrijk is dat een snellere opschaling van goed werkende pilots nodig is om meer patiënten toegang te geven tot nieuwe zorgleveringsmodellen die op termijn aantoonbaar betere uitkomsten gaan opleveren.'
Zorg voor meer investeringsruimte
Verder blijkt uit de jaarlijkse Healthcheck Ziekenhuizen van KPMG dat de houdbaarheid van de zorg in Nederland als gevolg van de coronacrisis nog verder onder druk is komen te staan. Ikkersheim: 'Terwijl ziekenhuizen hard werkten om de benodigde ombuiging te realiseren en de Nederlandse zorg toekomstbesteding te maken, zorgde corona onverwachts voor een nog grotere druk op de ziekenhuizen. Meer zorgvraag, extra zorgkosten en meer druk op het zorgpersoneel. De zorgvraag neemt niet alleen toe, maar verandert ook. De operationele druk wordt groter, vooral maar niet uitsluitend door het personeelstekort. De reeds bestaande financiële druk op de ziekenhuizen neemt steeds verder toe. Hierdoor blijft de investeringsruimte die noodzakelijk is om te kunnen innoveren krap. Op dezelfde wijze doorgaan is dan ook geen optie. De geschetste ontwikkelingen noodzaken de ziekenhuizen om de ambities, rol, positie en leveringsmodellen te herijken.'
Realiseer de juiste prikkels door innovatieve bekostiging
Daarnaast zijn gelijkgerichte financiële prikkels via innovatieve bekostiging noodzakelijk om toekomstbestendige zorg te realiseren, zodat zorginstellingen gezamenlijk dezelfde doelen na kunnen streven. 'Nu vormen P*Q-afspraken, aangevuld met plafondafspraken, het overgrote deel van de afspraken die verzekeraars en ziekenhuizen met elkaar hebben', aldus Ikkersheim. De Vries: 'En ook de afspraken tussen ziekenhuizen en vrijgevestigde specialisten zijn grotendeels op volume gebaseerd. Dit leidt ertoe dat het uitvoeren van zorgactiviteiten wordt beloond. Aanbieders worden niet beloond om patiëntwaarde te verbeteren omdat dit in veel gevallen leidt tot slechtere financiële resultaten. Deze vorm van bekostiging past echter niet meer bij de uitdagingen waar Nederland voor staat. Zodra het stuwmeer aan zorg is opgelost zijn er structureel andere oplossingen nodig. Want de huidige bekostiging vormt een belangrijk obstakel om de noodzakelijke transformatie te realiseren en zorg te verplaatsen naar de juiste plek. Alternatieve vormen van bekostiging en financiële prikkels zijn nodig om deze transformatie te faciliteren en te stimuleren. In theorie lijkt dat logisch. In de praktijk is dit echter een grote uitdaging want andere vormen van bekostiging zorgen er voor dat financiële risico’s meer naar aanbieders verschuiven. Hier ligt een duidelijke uitdaging voor het nieuwe kabinet.'