Blog Huib Boissevain (Annexum): starre regelgeving verergert woningnood

Een van de meest prominente maatschappelijke dossiers van het moment is de woningnood. Toch lijkt politiek Den Haag met een grote boog om de realiteit heen te lopen: veel beschikbare woningen worden niet gebruikt door belemmerende en irrationele wet- en regelgeving, blogt Huib Boissevain, ceo van Annexum.

Een van de meest prominente maatschappelijke dossiers van het moment – niet te missen in miljoenennota en troonrede – is het woningtekort. Toch lijkt politiek Den Haag met een grote boog om de realiteit heen te lopen: er is in belangrijke mate sprake van een gepercipieerd woningtekort.

Irrationele wetgeving

Dat er gebouwd moet worden staat vast, nog zo’n 300.000 woningen. Maar wat niet benoemd wordt is het grote aantal beschikbare woningen die niet of onvoldoende gebruikt worden door belemmerende en irrationele wet- en regelgeving. De rigide opstelling van veel bestuurders op lokaal en provinciaal niveau maakt dit erger. Het zorgt ervoor dat de beschikbare woningvoorraad kleiner blijft dan mogelijk is. We lijken collectief hardnekkig vast te houden aan een vertekend beeld van het aantal woningen in Nederland. Dat zijn er veel meer dan in de cijfers is terug te zien.

Starre regels

Neem de merkwaardige verplichting dat verhuurders in Amsterdam een vergunning moeten aanvragen als drie of meer personen die geen gezin vormen een woning willen huren. Een onnodige drempel, waardoor minder mensen gebruik kunnen maken van een groot aantal woningen dan mogelijk zou zijn zonder deze starre regel. Natuurlijk zijn er goede argumenten om zorgvuldig te zijn in het aantal mensen dat gebruik maakt van één woning, maar het huidige uitgangspunt zorgt voor een enorm aantal ongebruikte vierkante meters en draagt flink bij aan het aantal kamer- en woningzoekenden.

Een voorbeeld van landelijke belemmerende regelgeving is het verbod op permanente bewoning van de ruim 130.000 vakantie- en recreatiewoningen. Hoewel sommige provincies het oogluikend toestaan is dit feitelijk verboden. Zeker in een tijd waarin wachtlijsten blijven groeien is dat laatste niet uit te leggen. Ook op het gebied van sociale zekerheid zijn er keuzes gemaakt die de wooncrisis verergeren. Zo kan een alleenstaande op aanzienlijk meer AOW rekenen dan een niet-alleenstaande. Het verschil is dermate groot – zo’n 400 euro per maand – dat het voor stellen verleidelijk of zelfs noodzakelijk is om separaat te blijven wonen. Er zijn inmiddels 750.000 alleenwonende AOW’ers.

Hypotheekrenteaftrek

Dan is er nog een belemmerende factor die evenmin bijdraagt aan een gezonde woningmarkt: de hypotheekrenteaftrek. Het kopen van een woning is onevenredig veel goedkoper dan huren en daarmee aantrekkelijker. Door de hypotheekrenteaftrek kunnen mensen gemakkelijker een huis kopen, wat in elk segment van de koopmarkt woningen voor meer mensen bereikbaar maakt. Het is daarmee een fiscale maatregel die de vraagkant van de woningmarkt onevenredig en ongezond vergroot.

Ongezonde woningmarkt

Met het juridisch en praktisch belemmeren van commerciële en particuliere verhuurders, huurders en kopers, maar ook woningcorporaties (neem de verhuurderheffing) heeft politiek Den Haag de meest ongezonde woningmarkt van de afgelopen honderd jaar gecreëerd. Elke noodkreet of uiting van verontwaardiging uit die hoek klinkt daardoor tamelijk ongeloofwaardig. Alleen een kritische zelfevaluatie, het eerlijk benoemen van obstakels en die snel uit de weg ruimen gaat de talloze woningzoekenden helpen. Enkel bouwen is onvoldoende en duurt veel te lang.

Huib Boissevain is oprichter en CEO van Annexum, waarmee hij sinds 2000 particuliere- en institutionele beleggers de mogelijkheid biedt om te beleggen in vastgoed.