Blog Huib Boissevain (Annexum): met afschaffen van de overdrachtsbelasting schiet de starter helemaal niets op
22-09-20
Het kabinet is van plan de overdrachtsbelasting voor starters op de woningmarkt – meer specifiek voor de groep mensen tussen de 18 en 35 jaar die hun eerste huis kopen – af te schaffen. Deze groep heeft het moeilijk op de woningmarkt en zou hiermee volgens het kabinet geholpen zijn.
Om de inkomsten die de staat door het schrappen van de overdrachtsbelasting misloopt te compenseren, gaat de overdrachtsbelasting bij de aankoop vanaf een tweede huis omhoog van twee procent naar acht procent. Het zijn vooral particuliere beleggers, maar ook ouders die een huis voor hun kind willen kopen, die door deze laatste maatregel worden geraakt.
Vastgoedsector verbaast over plannen overdrachtsbelasting
De plannen van het kabinet kunnen in de vastgoedsector en daarbuiten rekenen op reacties die uiteenlopen van verbazing tot verbijstering. Hoewel een enkeling het een sympathiek voorstel vindt, is de algemene consensus dat met name starters zelf er weinig tot niets mee opschieten. In een markt met een enorm woningtekort leidt het creëren van meer vraag – in de redenering van het kabinet zijn door hun maatregel meer starters in staat een woning te kopen – onvermijdelijk tot prijsstijgingen. Wellicht dat een aantal starters op korte termijn voordeel heeft van het schrappen van de overdrachtsbelasting, maar een veel groter deel zal het voordeel gelijk weer kwijt zijn aan een hogere aanschafprijs.
Het verhogen van de overdrachtsbelasting voor beleggers zal ook negatieve gevolgen hebben voor huurders, nu de kans aanzienlijk is dat de forse extra belastingafdracht wordt doorberekend in de huurprijzen. Het is onbegrijpelijk dat het kabinet dit merkwaardige combi-plan presenteert, ondanks scherpe kritiek en een glasheldere analyse van het Centraal Planbureau. Dat verwacht nota bene dat de huizenprijzen met iets meer dan twee procent zullen stijgen als de kabinetsplannen werkelijkheid worden.
Knelpunt: hogere woonlasten bij huren
De realiteit is dat huren in Nederland tot hogere woonlasten leidt dan kopen. Daar zit een belangrijk knelpunt. Kopen zal relatief voordelig blijven, want een hogere rente of het verminderen van het belastingvoordeel op de hypotheekrente zit er voorlopig niet in. Voor verhoging van de rente zal de Europese Centrale Bank niets voelen en het afschaffen van de aftrek van de hypotheekrente ligt politiek nog steeds uiterst gevoelig.
Huren zal daarentegen duur blijven. Boven de liberalisatiegrens zien we de huren nu dalen, maar onder die grens is een daling uitgesloten. Dat laatste is het gevolg van het puntensysteem voor sociale huurwoningen en de penibele financiële positie van woningcorporaties. De realiteit is dat de beperking onder de liberalisatiegrens de mogelijkheden boven die grens remmen. Het is wat mij betreft simpel: de huren moeten over de hele linie omlaag. Anders komt de balans tussen woonlasten bij huur en koop er nooit.
Starters gebaat bij meer nieuwbouw
Wat wèl gaat helpen om het ernstige tekort op de woningmarkt op te lossen en de positie van starters te verbeteren? Bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Het kabinet lijkt met het fors verhogen van de overdrachtsbelasting een eenvoudige manier gevonden te hebben om de oplopende staatsschuld wat af te remmen, maar gaat daarmee voorbij aan de realiteit en de consequenties van dit plan voor meerdere partijen. Er is een wetmatigheid die betrokken politici over het hoofd zien of waarschijnlijk simpelweg negeren: geld weghalen uit de woningmarkt leidt tot minder woningen. Beleid voorstaan dat tot gevolg heeft dat er minder wordt gebouwd – terwijl er in Nederland zo’n 300.000 huizen te weinig zijn – is niet alleen dom, maar bovendien zeer kwalijk.
De conclusie is dat aan het labyrint van regelgeving in de woningsector zeer waarschijnlijk weer twee maatregelen worden toegevoegd die de bouwproductie en de innovatie in de sector af zullen remmen en de huren doen stijgen. De starter – voor wie het allemaal bedoeld was – wordt er in elk geval geen haar beter van. Minister Ollongren heeft toegezegd met Prinsjesdag aanvullende maatregelen aan te kondigen die de situatie op de woningmarkt moeten verbeteren. Ik ben benieuwd of die van meer realiteitszin getuigen.
Huib Boissevain is oprichter en CEO van Annexum, waarmee hij sinds 2000 particuliere- en institutionele beleggers de mogelijkheid biedt om te beleggen in vastgoed. Eerder bekleedde Boissevain diverse leidinggevende functies in de financiële wereld, bij onder meer Van der Moolen, Zurich, Rabo Securities en VastNed. Vanuit die ervaring ontstond zijn enthousiasme voor productontwikkeling en innovatie op het gebied van vastgoedbeleggingen.