‘Bedrijven komen Banenafspraak na, nu de overheidswerkgevers nog’

Het moet eenvoudiger en aantrekkelijker worden voor werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Daartoe heeft minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) op 17 oktober het Wetsvoorstel vereenvoudiging banenafspraak en quotumregeling aangeboden aan de Tweede Kamer. De werkgevers zijn bij monde van VNO-NCW en MKB-Nederland deels positief, maar plaatsen kanttekeningen omdat de overheid zelf tekortschiet.

De banenafspraak stamt uit 2013. Toen kwamen kabinet en vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers overeen te zorgen voor 125.000 extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dat aantal willen ze in 2026 bereiken. Eind 2022 stond de teller op ruim 81.000 banen. 

Er geldt een quotumregeling. Dat is een stok achter de deur voor als werkgevers de afgesproken aantallen banen niet halen. Dan volgt een heffing.

Langer loonkostenvoordeel en bonus

Minister Schouten: ‘De afgelopen jaren hebben werkgevers al gezorgd voor veel extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Daar ben ik blij mee. Het betekent dat meer mensen mee kunnen doen in de samenleving en zichzelf kunnen ontwikkelen. Want werk is meer dan alleen een salaris. Het gaat om je talenten kunnen ontplooien, nieuwe dingen leren en sociale contacten opdoen. Ik vind het belangrijk dat we verder toewerken naar die inclusieve arbeidsmarkt, met gelijke kansen voor iedereen.’

Om de banenafspraak en de quotumregeling makkelijker te maken, stelt het kabinet de drie verbeteringen voor. Zo zou het jaarlijks loonkostenvoordeel van 2.000 euro per aangenomen werknemer moeten doorlopen. Nu is het maximaal drie jaar. Werkgevers en werknemers hoeven ook geen speciale verklaring meer aan te vragen bij UWV om loonkostenvoordeel te krijgen. 

Een quotum voor als de doelstelling niet wordt gehaald, kan er alleen komen na overleg met sociale partners en gemeenten. In de nieuwe wet blijft de mogelijke heffing bestaan voor werkgevers die hun quotum niet halen. Maar nieuw in het wetsvoorstel is dat werkgevers die goed presteren een bonus krijgen. Zij ontvangen dan een hoger loonkostenvoordeel. Zo wil het kabinet bedrijven belonen die meer werknemers met een beperking in dienst nemen.

‘Overheidswerkgevers blijven ver achter’

In de huidige Banenafspraak moeten het bedrijfsleven en de overheid elk afzonderlijk zorgen voor extra banen. Het kabinet wil toe naar één Banenafspraak voor álle werkgevers. Het maakt dan niet meer uit bij welke werkgever iemand werkt. Overheidswerkgevers zullen eerst meer banen moeten creëren, voordat dit onderscheid tussen de markt en de overheid verdwijnt.

Daar wijzen ook de werkgevers op. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn positief over de vereenvoudiging, maar maken zich zorgen over het succesvol afronden van de Banenafspraak. ‘Van de doelgroep zijn 130.000 mensen nog niet aan het werk, mede omdat zij onvoldoende in beeld zijn bij werkgevers. Dat is een gemiste kans en het wetsvoorstel verandert daar niets aan’, aldus de ondernemingsorganisaties.

VNO-NCW en MKB-Nederland zien geen toegevoegde waarde in het samenvoegen van de doelstelling van de Banenafspraak van reguliere en publieke werkgevers, zoals de minister voorstelt. De bal ligt bij de overheidswerkgevers, vinden ze.

‘Tot dusver hebben bedrijven acht jaar op rij hun deel (100.000 banen voor mensen met een arbeidsbeperking in 2026) gehaald en zijn het overheidswerkgevers die ver achterblijven’, stellen ze klip en klaar. ‘Positief is wel dat het onderscheid tussen markt en overheid alleen vervalt als overheidswerkgevers voldoende banen gaan realiseren.’

(foto Racle Fotodesign/AdobeStock)