‘Arbeidsproductiviteit moet omhoog, kan door te innoveren’

Het is cruciaal dat bedrijven innoveren om hun arbeidsproductiviteit te verhogen. Dat stelt ABN AMRO op basis van zijn jongste sectorprognoses voor 2023-2024. Ondernemers kunnen proberen kostenstijgingen door te berekenen aan afnemers, maar in de krimpende markt is het risico dat zij zich dan uit de markt prijzen, aldus Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie en Transport & Logistiek bij de bank.

‘Gezien de vergrijzing en daarmee gepaard gaande personeelstekorten kunnen bedrijven ook op langere termijn profiteren van efficiënter werken. De noodzaak van een hogere arbeidsproductiviteit is het grootst in de meest arbeidsintensieve sectoren’ zegt Swart.

Hij voegt eraan toe: “Voorwaarde voor productiviteitsgroei is wél dat de werkdruk van werknemers niet verder toeneemt en het welzijn van personeel in deze sectoren wordt gewaarborgd. Technologische innovaties kunnen hierbij een grote rol spelen. Generatieve AI-oplossingen en de inzet van robots kunnen specifieke taken uit handen nemen om medewerkers ruimte te bieden om zich te richten op andere werkzaamheden.’

Loongroei

De sterk stijgende loonkosten zetten het bedrijfsleven verder onder druk. Sectoren die dat aan de omzet ondervinden, zijn vooral de industrie (-3 procent), bouw (-1,5 procent) en food (-1 procent) krimpen.

ABN AMRO baseert zijn prognoses op cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt en de hoge inflatie krijgt het bedrijfsleven in 2023 te maken met sterk stijgende loonkosten. Die nemen naar verwachting met zo’n 17 miljard euro toe.

De loongroei – die dit jaar waarschijnlijk 5,3 procent bedraagt – wordt aangejaagd door wat de bankeconomen ‘een uitzonderlijke situatie’ van hoge inflatie en een zeer krappe arbeidsmarkt noemen. Tegelijkertijd leidt die hoge inflatie er in combinatie met de snel stijgende rente toe dat de vraag geleidelijk afneemt.

‘Hoewel de gevolgen van de energiecrisis meevallen en ondernemingen er in het afgelopen jaar redelijk in zijn geslaagd de hogere kosten voor personeel, energie en grondstoffen door te berekenen aan klanten, kan dit in 2023 moeilijker worden’, waarschuwt ABN AMRO. Als de rente vanaf december 2023 wordt verlaagd, kan de economische groei aantrekken.

Marges onder druk

Op de woningmarkt heeft de hogere rente al geleid tot prijsdalingen, doordat kopers minder kunnen lenen. Voor de gehele vastgoedsector verwacht ABN AMRO een afwaardering van 9,5 procent in 2023.

De sectoren Technologie, Media en Telecom (+4 procent), Zakelijke Dienstverlening (+1 procent), Leisure (+1,5 procent), Healthcare (+1 procent), en Transport & Logistiek (+0,5 procent) laten naar verwachting dit jaar wél een groei zien. Toch kunnen ook de marges in deze sectoren onder druk komen, vooral doordat deze sectoren relatief arbeidsintensief zijn. De loonkosten in deze sectoren zijn relatief hoog in verhouding tot de omzet. Dit heeft tot gevolg dat deze sectoren extra kwetsbaar zijn bij de bovengemiddelde loonstijging waarvan nu sprake is.

ABN AMRO verwacht in 2023 een cao-loonstijging van 5,3 procent, wat vooral de marges in arbeidsintensieve sectoren onder druk zetten. Voor 2024 voorziet de bank met name volumegroei voor Industrie (+4 procent), Technologie, Media en Telecom (+4 procent) en Zakelijke Dienstverlening (+2 procent).