Werkgevers: meer ruimte en snelheid nodig voor verduurzaming

VNO-NCW is blij met ‘de pragmatische inzet’ van minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) in haar plannen om de achterstand bij de verduurzaming weg te werken. ‘De beschikbaarheid van voldoende schone energie is cruciaal voor de concurrentiekracht van Nederland, voor een kleinere afhankelijkheid van andere landen en voor het oplossen van het klimaatprobleem’, aldus de werkgeversorganisatie. Die pleit voor snelle investeringen in duurzame technologie.

‘Nederland is volop bezig met de energie-transitie, zo komen er opnieuw grote windparken bij en zijn we kampioen zonne-energie in Europa.’ Maar het tempo van de vernieuwing neemt af, constateert VNO-NCW.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stelde op 24 oktober in zijn Klimaat en Energieverkenning 2024 namelijk dat Nederland het klimaatdoel voor 2030 (55 procent broeikasgasreductie ten opzichte van 1990) niet gaat halen. Dat wordt naar verwachting 44 tot 52 procent. Het doel is dit jaar verder uit beeld geraakt door tegenslagen in de uitvoering en door de beleidsmaatregelen die het nieuwe kabinet heeft geschrapt.

Teleurstellend

VNO-NCW reageerde op haar website en noemt de vertraging teleurstellend. ‘We hebben een urgent klimaatprobleem dat om actie vraagt. Daarnaast wordt op dit moment wereldwijd de omslag naar een duurzame nieuwe economie gemaakt. Het is belangrijk dat Nederland aantrekkelijk is voor duurzame investeringen, zodat we ook in de toekomst een gezonde economie hebben. Bovendien maakt de energietransitie ons land minder afhankelijk van andere landen.’

Ook minister Hermans vindt dat meer actie nodig is. Ze belooft in het voorjaar alternatieve maatregelen. ‘Maatregelen alleen zijn niet genoeg. Het stokt namelijk ook op veel plekken in de uitvoering. Op de korte termijn neem ik actie op een aantal knelpunten die de verduurzaming van Nederland vertragen.’

Puzzel

Het bedrijfsleven is ambitieus, aldus VNO-NCW. ‘We kunnen grote stappen maken. Duizenden ondernemers hebben plannen voor verduurzaming. En bij de grootste bedrijven staan 100 projecten klaar die goed zijn voor 20 Mton aan CO2-reductie. Die investeringen moeten nu losgetrokken worden.’

Om investeringsbeslissingen te kunnen nemen hebben bedrijven een duidelijke en betrouwbare planning nodig, aldus VNO-NCW. ‘Met vergunningen en infrastructuur die op tijd aanwezig zijn: de aansluitingen voor elektriciteit, waterstof of de CO2-opslag. Deze langjarige puzzel is echter vaak niet te leggen, met name door ontbrekende infrastructuur. Niet alleen al bestaande bedrijven die willen vergroenen maar ook nieuwe (duurzame) bedrijven lopen nu tegen jarenlange wachtlijsten voor elektriciteit op.’

‘Daarnaast moeten ook groene investeringen op termijn rendabel zijn. Vaak betekent de duurzame oplossing voor een ondernemer een overstap op elektriciteit. Maar de prijs daarvan is in Nederland nu veel te hoog. Bovendien moet er vraag naar groene producten zijn. Die is er nu nog niet, dit vraagt Europese oplossingen.’

Zwabberend beleid

De werkgevers klagen over ‘het soms zwabberende beleid’. Als voorbeelden noemt VNO-NCW de verplichte warmtepompen die toch niet verplicht werd, subsidies voor elektrische voertuigen waarin is gesneden en de aanhoudende discussie over het publieke of private eigendom van warmtesystemen. ‘Investeren voor eigen rekening en risico doen ondernemers alleen wanneer zij weten waar zij aan toe zijn en niet bang hoeven te zijn dat beleid ineens weer verandert.’

Maar de werkgeversorganisatie vindt al met al dat minister Hermans ‘kordaat een van de belangrijkste knelpunten oppakt, de netcongestie’. Ze wil onder meer de netcapaciteit uitbreiden en de vergunningverlening versnellen. ‘Positief is ook dat het Kabinet niet met nieuwe nationale koppen komt. Extra heffingen maken investeren in Nederland minder aantrekkelijk.’