Diana van Arkel (AG Hart Advocaten): ‘Nieuwe tabakswet schadelijk voor retailers’
AG Hart Advocaten en Adviseurs - Rotterdam
Sinds 1 juli 2024 is de verkoop van tabak verboden in winkels die voedsel verkopen, zoals supermarkten en avondwinkels. Deze maatregel is bedoeld om roken, vooral onder jongeren, te ontmoedigen en de volksgezondheid te verbeteren. Maar volgens Diana van Arkel, advocaat bij AG Hart Advocaten, richt de maatregel vooral economische schade aan bij ondernemers.
Het doel is duidelijk: roken minder toegankelijk maken, vooral voor jongeren. ‘Maar veel retailers zagen direct problemen aankomen. Niet alleen vanwege het verlies aan tabaksomzet, maar ook door de gemiste bijverkoop. Klanten die normaal voor een pakje sigaretten komen, nemen vaak ook andere producten mee. Als zij wegblijven, mist de winkel deze extra inkomsten.’
Tabaksspeciaalzaken
Volgens veel winkeliers maken mensen uiteindelijk zelf de keuze om al dan niet sigaretten te kopen, ongeacht waar deze producten verkrijgbaar zijn. Winkeliers anticipeerden snel op het verbod door tabaksspeciaalzaken te openen naast hun bestaande winkels, waar tabaksverkoop nog wel is toegestaan. ‘Een slimme zet, maar niet voor iedereen haalbaar. Kleinere ondernemers kunnen dit vaak niet betalen en kampen met fors omzetverlies’, legt Diana uit. Daarnaast ziet ze een zorgwekkende trend: ‘Het illegale circuit floreert door de accijnsverhogingen. Consumenten kopen vaker smokkelwaar of halen hun tabak over de grens.’
Groeiende concurrentie
‘Sinds het verbod is het aantal tabaksspeciaalzaken flink gestegen, met een groei van tien procent in enkele maanden. ‘Ondernemers proberen hun verliezen te compenseren, maar deze speciaalzaken kunnen ook andere producten gaan verkopen. Dit zal de concurrentiedruk op traditionele winkels verder vergroten.’
Ook ketens zoals Primera merken de impact. ‘Deze winkels zien een enorme toeloop van klanten en kunnen de vraag soms nauwelijks aan’, ziet Diana. ‘Hoewel ze tot 2030 tabak mogen blijven verkopen, onderzoeken ze nu al alternatieven om voorbereid te zijn op een toekomstig verbod.’
Plank mis geslagen
Diana ziet dat de maatregel vooral economische schade aanricht bij ondernemers. ‘De intentie is goed, maar het effect is beperkt. Veel winkels lijden verlies, en het illegale circuit bloeit. Het is de vraag of de overheid haar doel hiermee bereikt. Haar advies: ‘Voordat er verdere wetgeving komt, zou ik het kabinet aanraden samen met de sector te kijken naar de daadwerkelijke effecten. Ondernemers kunnen niet blijven opdraaien voor de gevolgen van slecht doordachte regelgeving.’