Bouwproductie gaat voor het eerst in lange tijd omlaag, voorspelt ING Research

Groeide de bouwsector in 2023 nog met 3 procent, komend jaar wordt die toename van de bouwproductie weer grotendeels tenietgedaan. ING Research voorspelt in een op 29 december gepubliceerde sectorupdate een afname van 2,5 procent. ‘Een lange periode van groei is hierdoor ten einde gekomen.’ Toch zijn de onderzoekers voor 2024 niet negatief over de ontwikkelingen op het gebied van prijzen en winstgevendheid.

De krimp van de Nederlandse bouwproductie zette al in het tweede kwartaal van 2023 in. ‘De hoge groei die de installatiebranche doormaakte als gevolg van investeringen in energiebesparing is door de gedaalde energieprijzen verdwenen, waardoor deze steunpilaar voor de gehele bouw is weggevallen’, noemt ING Research als een van de voornaamste oorzaken.  

Daarnaast is er het effect van het laatcyclische karakter van de bouwsector: ‘Aan het begin van de bouwketen zijn bij de nieuwbouw de volumes al flink gedaald, zoals bij de productie van beton, cement en bakstenen.’ Die lag in het derde kwartaal van 2023 ruim 15 procent lager dan een jaar eerder. Ook investeringen in bedrijfsgebouwen (utiliteitsbouw) staan onder druk, doordat bedrijven terughoudend zijn.

Lichtpuntjes

Hoewel aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen in 2024 daalt, ziet ING Research in die deelmarkt al wel enkele lichtpuntjes. Zoals meer nieuwbouwverkopen en hogere omzetten in de projectontwikkeling.

Door gestegen lonen kunnen consumenten meer lenen, waardoor de verkoopprijzen van nieuwbouwwoningen weer stijgen. ‘Nieuwbouwprojecten die eerst niet uit konden, door de hogere bouwkosten, kunnen nu dan vaker wel weer rondgerekend worden (al blijft het vaak ingewikkeld).’

Omzetten van projectontwikkelaars lijken het dal, dat in de zomer van 2023 werd bereikt, achter zich te hebben gelaten. Sinds het najaar stijgen ze licht. ‘Daarbij neemt de interesse voor nieuwbouw ook weer toe en stijgen de verkopen. Zo werden er in de periode september-november 2023 29 procent meer nieuwbouwwoningen verkocht dan in dezelfde periode een jaar eerder.’ Dat is nog wel flink minder dan in dezelfde maanden in eerdere jaren. ‘Bottleneck voor groei lijkt de komende jaren vooral aan de aanbodkant te zitten in het aantal afgegeven vergunningen’, aldus ING Research.

Herstellende winstmarges

Veel grote infraprojecten staan on hold, onder andere door de stikstofproblematiek. Het gereserveerde geld gaat naar onderhoudsopdrachten voor wegen, bruggen en tunnels. Doordat daarvoor kortere planprocedures gelden, levert dit sneller nieuwe opdrachten op voor infrabedrijven. Dat zorgt volgens de bankeconomen voor een minimale groei: 0,5 procent.

Meer bouwbedrijven zien ondanks de verwachte volumekrimp toch weer mogelijkheden om de prijzen te verhogen. De afgenomen schaarste van bouwmaterialen, de dalende vraag in de bouw en de daardoor toenemende concurrentie, maakte ondernemers op dat vlak voorzichtig. ‘Sindsdien lijkt echter het tij gekeerd’, aldus ING Research. ‘Meer aannemers plannen toch weer prijsverhogingen.’

Ondanks de dalende bouwvolumes zorgen de hogere verkoopprijzen er al met al voor dat bouwbedrijven hun winstmarges weer enigszins weten te herstellen. In het 2e en 3e kwartaal van 2023 gaven volgens de onderzoekers meer bedrijven dan daarvóór aan dat het winstniveau steeg of in ieder geval gelijk bleef.

foto: In de woningbouw voorziet ING Research meer nieuwbouwverkopen en hogere omzetten in de projectontwikkeling. (foto André Muller/AdobeStock)