Wegduikers

De volkshuisvesting is jarenlang het domein geweest van de confessionelen, zelfs in het rode Rotterdam. Het was niet de ontzuiling die daar een eind aan maakte, maar bewust beleid vanuit het stadhuis aan de Coolsingel. Daar zetelde een volledig sociaal-democratisch programcollege dat de koek aan soortgenoten uitdeelde. Voor een carrière in het ambtelijk apparaat of bij de rap groeiende instituten voor de zorg, het welzijn en de volkshuisvesting was het gunstig als je een linkse signatuur had. Het is niet toevallig dat grote bazen als Erik Staal en Martien Kromwijk tot aan hun val bij respectievelijk Vestia en Woonbron gevierde linkse jongens waren, zoals het ook niet toevallig is dat ex-PvdA-minister Marcel van Dam voorzitter was van de raad van commissarissen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) ten tijde van de schandalen bij de woningbouwcorporaties.

Menig sociale (?) volkshuisvester zagen we wegduiken bij de parlementaire enquêtecommissie, maar Marcel van Dam spande wel de kroon. De hoogste toezichthouder wist niets van malversaties, misinvesteringen en zakkenvullerij. Toen het woord derivaten viel, keek hij of hij Keulen zag branden. Wel wekelijks al zijn voormalige rooie vriendjes, aan wie hij zijn landgoed te danken heeft, de maat nemen, maar toen het om zijn eigen verantwoordelijkheid ging, de andere kant opkijken.

Hoe graag was ik zijn speech writer geweest, hoe graag had ik zijn mea culpa geschreven: ‘Sorry lieve mensen, ik stond erbij en keek ernaar, maar ik heb het allemaal gewoon laten gebeuren. Eerst was er de vriendjespolitiek en toen kwam de verzelfstandiging. De Molochen van corporaties groeiden volledig uit hun vel, het werden een soort banken, too big to fail en onderhevig aan een Niagara van perverse winstprikkels, ver verwijderd van het doel waarvoor ze waren opgericht: iedereen aan een fatsoenlijk, betaalbaar huis helpen. Ja, ooit viel een zinnetje uit mijn mond. Ik zei: “Zo komt Jan Splinter door de winter.” Niemand wist waar dat op sloeg, maar iedereen begreep het wel. Nu moet ik toegeven dat ik geen zinnetje meer heb, ik sta hier met een mond vol ouwe, schuldige tanden.

’Het mocht niet zo zijn. Hij sprak andere teksten. Of eigenlijk geen teksten. En net als van de bankencrisis zullen we ook hiervan weer heel weinig leren. Ja, het toezicht moet scherper. Alsof dat zal helpen. Nu al wordt gezucht en gesteund over de veel te groot gegroeide macht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), over de controlezucht die de vijand van ondernemerslust is. Zo zal het ook gaan in de wereld van de volkshuisvesting. Na de AFM treedt het WSW-clubje dat Marcel van Dam ooit voorzat buiten zijn oevers. Dat is wat de politiek kan: regeltjes schrijven en het aankleden van bureaucratie. Geen minister of amendementen-indiener heeft de power om te verordonneren dat dingen niet groot, groter, grootst mogen worden, ofwel: too big to fail. Het is zoals Leonard Cohen al zong: de rijken worden rijker, de armen armer. Kruimelaars oppakken, starters nee verkopen, jonge hypotheekvragers doorverwijzen, kleinere ondernemers pesten met voorschriften, het kost minder geld en moeite.
En levert uiteindelijk niks op.