‘We kunnen trots zijn!’

Dat aanstaande jubileumjaar 2015 zet – zou je zeggen – de deur wagenwijd open voor succesverhalen. Die zijn er. In grote mate, zoals elke Rotterdammer weet. Zoals elke Nederlander weet, want ze kunnen niemand zijn ontgaan. Zelfs zij die niet sportminded zijn, kunnen onmogelijk om die onvergetelijke sportevenementen heen. Het was te groot, te impactvol en te bijzonder om de ogen voor te sluiten. Van de halve finale in de Davis Cup tussen Nederland en de Verenigde Staten in 1994 op de Müllerpier tot het WK Judo 2009; van de finale van het EK Voetbal in 2000 tot het neerstrijken van de Volvo Ocean Race in 2006. De ogen van de wereld waren meermaals op Rotterdam gericht, met een mix van ver- en bewondering. Het Tour de France-peloton op de Erasmusbrug; dat scoorde internationaal. Citymarketing van het hoogste niveau, mede mogelijk gemaakt door sport. Alle reden dus om vreugdevol terug te blikken met Rotterdam Topsport-directeur Hans den Oudendammer. Zou je zeggen…

Maar, het is (‘hoe jammer ook’) niet alleen een success story die wordt verteld. Deels wel natuurlijk. Hans den Oudendammer praat gepassioneerd over hetgeen de afgelopen jaren is bereikt. Op nationaal en internationaal evenementengebied. Maar zeker ook op het gebied van talentcentra, verenigingen en sportersbegeleiding. ‘Maar het is te eenzijdig om alleen maar te praten over al het moois dat we als team, in samenwerking met vele andere partijen, de afgelopen jaren hebben gerealiseerd. Dan zou ik mijn ogen sluiten voor de huidige situatie.’
Den Oudendammer doelt op de donkere wolken die zich hebben samengepakt boven Rotterdam Topsport, in de vorm van een substantiële subsidieverlaging de komende jaren. Dit wordt een positief verhaal, benadrukt hij. Passend bij het jubileum. Maar dit moet hem van hart, omdat het de realiteit is. Hij is een positief mens en een bron van motivatie op de werkvloer, maar…  Het komt hard aan. ‘Omdat er zaken zijn die we hebben opgebouwd, die we nu deels of helemaal moeten afbouwen. We moeten focussen, ons meer richten op de sporten die echt bij Rotterdam horen. Daar lopen we niet voor weg. Maar het is wel rigoureus. Dat tast ons imago ook aan.’

'Voor andere steden waren wij een voorbeeld'

‘Wij voelen ons met Rotterdam Topsport mede verantwoordelijk voor een gezonde exploitatie van de accommodaties in deze stad’, vervolgt de bevlogen directeur. ‘Zoals de Willem-Alexander Baan, Ahoy, het Topsportcentrum, het honkbalstadion en het toekomstige Stadionpark. Een voorbeeld: wij ondersteunen nu de schermbond. Schermen is een kleine sport, maar zij zijn wel twee dagen huurder van het Topsportcentrum. Ondersteunen we hen en andere “kleine” sporten niet meer, dan komt de rekening bij het Topsportcentrum, en uiteindelijk de gemeente, te liggen. Dat kost de gemeente, bij het slechtst denkbare scenario, meer dan twee ton per jaar. Een ander voorbeeld is het WK BMX. Ook geen grote sport, maar het heeft Rotterdam wel 27.000 overnachtingen opgeleverd (en 3,7 miljoen euro economische spin-off, red.). Het WK Tafeltennis zou zogenaamd niks opleveren. Er waren toch 35.000 bezoekers, met een groot bestedingspatroon en meer dan tienduizend hotelovernachtingen. Focussen is niet slecht, maar zorgvuldigheid is meer passend dan de huidige benadering. In het belang van de sport, en de stad.’
Genoeg over financiën, zegt Den Oudendammer. Al heeft dat wel een weerslag op de feestelijkheden komend jaar. Geen dure reünies, recepties of jubileumboeken. ‘Wij sluiten met onze programmering aam bij bestaande activiteiten.’ aldus Den Oudendammer.  

Een van de hoogtepunten uit 25 jaar Rotterdam Topsport: het Grand Départ in 2010

Voorbeeldfunctie

Natuurlijk zijn er zorgen, maar dat niet alleen. Er is richting toekomst ook alle reden tot positivisme. De grote evenementen – denk aan het WK Beach Volleybal (2015), EK Volleybal Vrouwen (2015), het WK Roeien (2016) en het WK Shorttrack (2017) – blijven onbedreigd. Daarnaast is er in Nederland, mede dankzij Rotterdam Topsport, in 25 jaar tijd iets bereikt dat de impact van elk evenement overstijgt. Den Oudendammer: ‘Rotterdam was de eerste stad die topsportbeleid ontwikkelde. Amsterdam volgde later, toen Den Haag en in de laatste jaren Utrecht. Wij hebben een voorbeeldfunctie vervuld voor veel steden. Apeldoorn probeert nu de start van de Giro d’Italia binnen te halen en vraagt ons aan tafel. Wij hebben als Rotterdam Topsport samen met de gemeente (de afdeling Sport en Cultuur) en Rotterdam Sportsupport een integraal sportbeleid ontwikkeld. Dat heeft sport landelijk meer op de kaart gezet.’

‘Dat heeft ook het klimaat gecreëerd dat na de Olympische Spelen van 2008 in het Olympisch Plan resulteerde. Toenmalig burgemeester Ivo Opstelten stak daar z’n nek voor uit. Die ambitie kwam voort uit het stevige sportfundament dat in Rotterdam en Amsterdam was gelegd. Het Olympisch Plan is ter ziele, maar heeft veel in beweging gebracht. De rol van sport in de samenleving is groter geworden. Het leidde tot meer evenementen. Dat komt niet door ons alleen, maar wel door de sfeer die mede door ons is gecreëerd. Dat vind ik echt een verdienste van Rotterdam Topsport. Natuurlijk in combinatie met alle successen en medailles van Rotterdamse sporters, sporters die zich door de perfecte accommodaties en randvoorwaarden in Rotterdam zijn gaan vestigen, verenigingen die zijn gegroeid, talentencentra die zijn opgericht en de steun van de gemeente en het bedrijfsleven. In 25 jaar tijd hebben we iets toegevoegd aan de stad. Daar zijn wij enorm trots op.’

Het trotse team van Rotterdam Topsport

Het begin

Iets toevoegen aan de stad. Dat is in de jaren tachtig, indirect, de doelstelling van Bram Peper. De toenmalige burgemeester vindt dat de stad behoefte heeft aan vooruitgang. Rotterdam voert te veel “verkeerde” lijstjes aan. ‘Hij vond dat er beleid moest worden ontwikkeld en er een organisatie moest komen die buiten de gemeente zou komen te staan. Erg vooruitstrevend voor die tijd’, zegt Den Oudendammer.
Het leidt op basis van een ontwikkelvoorstel van Gerard Smulders en Gerard Riesthuis van het Rotterdamse stadhuis tot de oprichting van de Rotterdamse Sport Stichting, de voorloper van Rotterdam Topsport. Het begint als pilot, maar groeit snel uit tot vaste waarde. Jaap Noordenbos blijft als directeur tien jaar verbonden, waarna oud-sportwethouder Hans den Oudendammer – nauw betrokken bij de toekenning van de EURO 2000-voetbalfinale aan Rotterdam – het in 1999 overneemt. In de jaren die sinds de oprichting volgen, worden talenten en topsporters ondersteund op sportmedisch, onderwijs-, maatschappelijk en financieel gebied.
Bijzondere evenementen zijn er in de eerste jaren met onder meer de Davis Cup in 1994, die wordt georganiseerd op de Müllerpier. ‘De KNLTB (tennisbond, red.) heeft het daar nog steeds over. Een geweldig succes.’ Of neem de World League Final-volleybal in Ahoy in 1996. Nederland wint de finale van angstgegner Italië. ‘Dat was de opstap naar het Olympisch goud anderhalve maand later, onvergetelijk. De basis daarvoor is volgens toenmalig coach Joop Alberda in Rotterdam gelegd.’ Vele EK’s en WK’s volgen. Hockey. Volleybal. Judo. Voetbal. Tennis en vele andere sporten; de internationale top strijkt keer op keer neer in Rotterdam.
 
Voor Hans den Oudendammer persoonlijk springen er twee momenten uit: de Volvo Ocean Race in 2006 en de Tour de France – het Grand Départ – in 2010. ‘Bij de Volvo Ocean Race overleed een week voor de aankomst in Rotterdam één van de Nederlandse deelnemers. Ondanks haar diepe verdriet zei zijn vrouw dat alle activiteiten gewoon door moesten gaan. Alle hospitality stond klaar, maar het was praktisch windstil op de Noordzee. Hoe verzin je het? Het creëerde wel een hype. Want: wanneer komen ze aan? Iedereen zat in spanning. Midden in de nacht werd ik gebeld: “Je moet nu komen”. Samen met Ivo Opstelten en honderden zeilliefhebbers hebben we het eerste schip opgewacht. Daarna zijn we, met de opkomende zon in de rug, gaan ontbijten. Dat gevoel van “en nu gaat het gebeuren” was uniek.
‘Een vergelijkbaar gevoel had ik bij de Tour de France. De dag na de proloog stond ik daar samen met collega Hans Zoethoutmaar (die vanuit het stadhuis destijds mede aan de wieg stond van de oprichting van Rotterdam Topsport, red.) een traan weg te pinken. Na zoveel voorbereiding en stress was het een verlossend moment. Toen het peloton wegreed vanaf de Erasmusbrug liep ik met burgemeester Ahmed Aboutaleb de brug af. Hij was, op dat moment, niet de meest welkome burgemeester. Er was onrust vanwege de rellen in Hoek van Holland. Toen we de brug afliepen, spraken veel mensen hem aan. Om hem te bedanken en feliciteren met het Toursucces. Die steun deed hem wat. Dat sprak hij ook uit. Ik was dankbaar het te mogen meemaken. Het is prachtig dat een sportevenement dát kan bereiken en een bijdrage kan leveren aan acceptatie.’
 
Komend jaar gaat de Tour de France door Rotterdam. Dat is niet zomaar. Het is te danken aan de goede ervaring van 2010, waarin Rotterdam een Grand Départ organiseerde zoals nooit eerder vertoond. ‘De ASO (Tour-organisator, red.) is nog steeds te spreken over alle innovaties van toen. Ik zal niet alles oprakelen, maar één element is cruciaal. We hebben, zoals we altijd doen de laatste jaren, meerdere side events naast het grote internationale evenement geplaatst. Bij het wielrennen hebben we circa een miljoen mensen bereikt door op allerlei manieren het fietsen te promoten. Daar heeft de ASO het nog steeds over, wat de Tour nu weer naar Rotterdam brengt. Die erkenning en waardering; dat is onbetaalbaar.’

Tekst: Bas Pronk
Fotografie: Vincent van Dordrecht

'Al 25 jaar steun van het bedrijfsleven'

Rotterdam Topsport moet als publiek-private stichting jaarlijks een aantal doelen realiseren. Eén ervan is dat dertig procent van het structurele subsidiebedrag wordt binnengehaald via sponsoring. 'We zitten al een aantal jaar rond 41 à 42 procent', zegt Hans den Oudendammer, directeur van Rotterdam Topsport. 'De betrokkenheid vanuit het bedrijfsleven is ongelooflijk. We hebben een trouwe sponsorgroep. Er zijn sponsors die ons sinds de oprichting ondersteunen. Eind oktober maakte Holland Casino, sponsor van het eerste uur, vlak voor het gemeentebesluit over de bezuinigingen, bekend ons te blijven steunen. De trouw vanuit het bedrijfsleven is hartverwarmend en cruciaal voor ons voortbestaan.'