Column Wilco de Haan: Vrouwen en kinderen eerst?
15-09-17
Helemaal begrijpen deden mijn kinderen het niet, toen ik tijdens de vakantie uitlegde dat als de Italiaanse veerboot op het meer van Como zou zinken de vrouwen en kinderen als eerste van boord moesten. ‘En papa dan?’, vroegen ze enigzins beteuterd. Van het één kwamen we op het ander: het verhaal over de onzinkbare Titanic en onvoldoende reddingsboten.
Getriggerd door de vraag waarom vrouwen en kinderen dan als eersten moeten, downloadde ik een digitale kopie van Titanic, the most complete story ever told. Al snel was ik – net als velen – gegrepen door het verhaal van het schip dat het luxueuze antwoord moest zijn op de felle concurrentie die in 1909 heerste bij trans-Atlantische overtochten.
Het onvoldoende aantal reddingsboten was het gevolg van de gedachte dat ze toch nooit nodig waren én dat ze het zicht blokkeerden van de gasten. Maar dat was slechts één van de oorzaken van deze self-fulfilling ramp van formaat. De Titanic voer te snel, veel te snel voor een gebied met ijsbergen. De bemanning was nieuw, kende elkaar nauwelijks en had nog nooit met elkaar samengewerkt. Er was geen evacuatieplan en er was geen drill geweest met bemanning en passagiers om voorbereid te zijn op calamiteiten. Niet zo slim dus als je met 2.223 opvarenden op pad gaat.
Helaas komen we het vandaag de dag ook tegen: bedrijven die hun risico’s bagatelliseren en de veiligheid van hun personeel niet serieus nemen. Geen tijd voor, andere prioriteiten of ‘het zal zo’n vaart toch niet lopen’. Veel gehoorde argumenten, totdat de onvermijdelijke Costa Concordia plaatsvindt en Leiden in last is.
Maar terug naar de vraag: waarom dan de vrouwen eerst van boord? In die tijd werden vrouwen nadrukkelijk beschouwd als het zwakke geslacht en moesten – soms tegen wil en dank – door de man beschermd worden (en dus als eersten van boord). Dat daardoor de weinige reddingsboten slechts half gevuld werden bij de tewaterlating en veel vrouwelijke én mannelijke opvarenden onnodig het leven lieten, was het onvermijdelijke gevolg.
Gelukkig kunnen vrouwen anno 2017 prima voor zichzelf opkomen en is van het zwakke geslacht totaal geen sprake meer. Onze nieuwe sporthelden zijn Lieke Martens en Dafne Schippers, ze leven ook nog eens langer én vrouwen hebben een beter gehoor dan mannen.
Wat mij betreft stappen anno 2017 kinderen, vrouwen én mannen gewoon samen in de inmiddels verplicht gestelde reddingsboten. Behalve natuurlijk kapitein Francesco Schettino van de Costa Concordia. Die ging als een van de eersten van boord en was zijn tijd (te) ver vooruit.