Column Peter Kooijman: Aandeelhouders met de billen bloot
19-09-19
Nederland blijkt niet altijd het braafste jongetje van de klas. Bijna vijf jaar na de Europese richtlijn die de EU-landen daartoe verplicht, wordt het UBO-register per 1 januari 2020 een feit. Waar de gewone burger via allerlei privacyregelgeving wordt beschermd, moet de grootaandeelhouder met de billen bloot. In het UBO-register wordt straks vermeld wie de Ultimate Beneficial Owners (uiteindelijk belanghebbenden met een belang van 25 procent of meer) bij een onderneming zijn.Die informatie, gecombineerd met de verplichting voor de meeste rechtspersonen om hun jaarcijfers te publiceren, zorgt ervoor dat een behoorlijke inschatting van iemands vermogen kan worden gemaakt.
Veel ondernemers zijn op zoek naar mogelijkheden om dit te omzeilen. Niet omdat de overheid het niet mag weten, maar omdat niet iedereen die informatie hoeft te hebben. Nederland had ervoor kunnen kiezen om het register niet voor iedereen toegankelijk te maken. De toegankelijkheid voor journalisten diende er volgens Europa wel te zijn. De gedachte was vervolgens: dan maakt het niet zoveel uit als iedereen inzage heeft.
Op dit moment lijken er nog wel mogelijkheden te zijn om de zichtbaarheid te beperken. De gemakkelijkste manier is geen belang van 25 procent of meer te hebben. Maar er kan ook gewerkt worden met entiteiten die geen verplichting hebben om hun cijfers openbaar te maken. Ook is het mogelijk om met niet-Nederlandse rechtspersonen (zoals een Engelse limited, een Delaware Company of Curaçaose BV) in Nederland te ondernemen. Zo'n buitenlandse rechtspersoon kan in het Nederlandse handelsregister worden ingeschreven. Op basis van het wetsvoorstel is er voor deze rechtspersonen in Nederland geen verplichting tot openbaarmaking van haar UBO's. Die verplichting kan uiteraard wel bestaan in het land naar welk recht ze is opgericht.
Het is sowieso mogelijk een verzoek tot afscherming van de persoonsgegevens in het voor een ieder toegankelijke deel van het UBO-register te doen. Dit kan indien je door opname blootgesteld wordt aan een onevenredig risico op fraude, ontvoering, chantage, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie of indien de UBO minderjarig is. Het is dan wel zaak om ook bij de gemeente een afscherming van adresgegevens te vragen.
Overigens moet niet alleen het braafste jongetje van de klas de UBO opgeven. Op het niet-opgeven staan namelijk forse boetes.